Duizeligheid, draaiingen, evenwichtsstoornissen en vertigo
Klachten van het evenwicht, zoals duizeligheid, ijlheid en draaiingen zijn niet alleen lastig maar tevens verwarrend en onrustwekkend doordat ze niet te begrijpen zijn. Ze veroorzaken ingrijpende veranderingen in de gang van het leven. Mensen worden onzeker en krijgen het gevoel de controle kwijt te zijn. Zelfs voor gewone dingen zoals autorijden en boodschappen doen wordt men afhankelijk van anderen. Evenwichtsstoornissen kunnen immers leiden tot valpartijen en breuken en het verliezen van controle over de wagen met verkeersongevallen als gevolg.
Hoe wordt het evenwicht geregeld?
Het evenwicht van de mens wordt door een belangrijk deel van het zenuwstelsel non-stop geregeld. Om te kunnen blijven rechtstaan terwijl armen, benen, romp of hoofd in verschillende richtingen draaien of bewegen aan verschillende snelheden en onder verschillende belastingen, zijn heel veel zenuwcellen (neuronen) actief.
Het brein ontvangt constante informatie (zenuwimpulsen) vanuit drie bronnen:
1. De ledematen en ruggengraat
Alle gewrichten, spieren en pezen seinen informatie naar de kleine hersenen (cerebellum) over hun positie en graad van gespannenheid.
2. Het “evenwichtsorgaan”
“Evenwichtssensoren” vlakbij het middenoor sturen impulsen naar de kleine hersenen wanneer het hoofd beweegt.
3. Optische informatie
Een deel van de oogzenuwen verstuurt informatie omtrent de positie van het lichaam t.o.v. andere objecten (muren, de grond, obstakels).
Deze massa informatie wordt in de kleine hersenen bliksemsnel verwerkt. Vervolgens worden via motorische zenuwen signalen naar spieren gestuurd. De spierspanning in de voeten, benen en ruggengraat wordt aangepast om in evenwicht te blijven. Gelijktijdig worden via hersenstamzenuwen wijzigingen gedaan aan de positie van de ogen in de oogkassen. Dit laat toe om naar een bepaald object te blijven kijken alhoewel de rest van het lichaam beweegt.
Dit supersnel, gesofisticeerd systeem kan op gelijk welk tijdstip in ons bestaan beschadigd of ontregeld geraken (zie oorzaken van zenuwontregeling).
Beschadiging (structurele zenuwstoornis) van dit systeem kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld beroerte, hersentumoren, multiple sclerose (MS), alcohol- of drugsmisbruik en diabetes mellitus.
Vaker dan beschadiging treedt er een ontregeling op van de zenuwen in dit systeem (functionele zenuwstoornis).
Bij functionele zenuwstoornissen is er oorspronkelijk geen schade aan de structuur van een neuron, maar toch stuurt deze op een abnormale manier (frequentie) signalen naar de hersenen. Dit leidt tot een minder efficiënte verwerking van informatie. Op zijn beurt gebeurt de signalisatie naar de houdingsspieren en oogspieren nu gebrekkig waardoor het rechtstaan moeilijker wordt.
Afhankelijk van de graad van storing zal de graad van klachten verschillen:
Bij lichte storingen ondervindt men een ijlheid, een vaag “dronken gevoel“.
Bij grotere storingen voelt men een korte “draaiing” tijdens plotse hoofdbewegingen, het rechtkomen uit bed of het bukken. Hier worden de klachten beangstigend: “Wat overkomt me?”. Vaak vermoedt men dat er iets mis zal zijn met de bloeddruk.
Als de draaiingen nog langer en vaker optreden en op hersenscans geen schade aangetoond kan worden, wordt de diagnose van Ménière’s syndroom vaak gesteld. Bij kortstondige duizeligheid die enkel optreedt bij rechtstaan spreekt men van “benigne paroxysmale positionele vertigo” (BPPV).
Bij nog grotere storingen wordt een bijna constant draaierig (tollend) gevoel ervaren. Hier spreekt men van echte vertigo. Daarenboven kan een overprikkeling optreden naar de zenuwen van de maag waardoor zelfs braakneigingen of daadwerkelijk braken optreden. Deze persoon is zo misselijk dat hij/zij nog amper durft te bewegen.
In de behandeling van evenwichtsstoornissen zijn er medicamenteuze interventies (betahistidine®) voor het syndroom van Ménière. Wanneer een probleem met de kristallen van het evenwichtsorgaan aan de oorsprong van de zenuwontregeling ligt, kan het manoevre van Epley hulp bieden.
In onze praktijk rapporteerden heel wat patiënten dat hun evenwicht verbeterde bij de behandeling van hun nek en ruggengraat.
